گرم کردن مواد با بخار، به چه منظوری صورت می گیرد؟
گرم کردن مواد با بخار یکی از مرسوم ترین روش های استریلیزاسیون در صنایع و آزمایشگاه های شیمیایی محسوب می شود. همانطور که می دانید در ساخت مواد و محصولات غذایی، بهداشتی، آرایشی و… عملیات استریلیزه کردن مواد از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین این مسئله در مورد مواد شیمیایی مورد استفاده در آزمایشگاه ها و صنایع دارویی نیز صادق است. یعنی شما در بسیاری از صنایع، جهت ساخت و تولید محصولی استاندارد و با کیفیت بالا نیاز به گرم کردن مواد با بخار دارید.
فرآِیند گرم کردن مواد با بخار، به منظور از بین بردن باکتری ها، قارچ ها یا میکروب های موجود در محصولات یا مواد شیمیایی صورت می گیرد. میکروب ها، قارچ ها، باکتری ها و دیگر موجودات تهاجمی، در مقابل حرارت و گرما ضعف دارند و مقاومت بالایی از خود نشان نمی دهند. بنابراین با استفاده از دیگ های بخار یا اتوکلاوها می توان مواد شیمیایی را تا درجه معینی گرم کرد تا استریلیزه شوند و درصد سلامت آنها افزایش یابد.
روش های گرم کردن مواد با بخار
همانطور که گفته شد، گرم کردن مواد با بخار به وسیله دیگ بخار یا اتوکلاو انجام می شود. در این بخش از محتوا قصد داریم در مورد این دو دستگاه و نحوه عملکرد و کارایی آنها توضیحاتی به شما ارائه دهیم.
- دیگ های بخار: پروسس های دیگ بخار، شامل سه بخش هستند. یکی از این بخش ها، وظیفه گرم کردن انواع مواد شیمیایی و غیر شیمیایی را بر عهده دارد. در واقع این بخش از پروسس با استفاده از بخار حاصل از دیگ های بخار، مواد را تا حد معینی گرم کرده و باعث باکتری زدایی آنها خواهد شد. استفاده از دیگ های بخار برای گرم کردن انواع مواد شیمیایی، روشی امن و موثر است. چرا که بافت جداره دیگ های بخار از استنلس استیل های مقاوم است که ایمنی خوبی در مقابل مواد شیمیایی مختلف دارند.
- اتوکلاو: اتوکلاو ها، دستگاه هایی هستند که بیشتر در آزمایشگاه های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند. این دستگاه ها با استفاده از روش هایی مانند هیدرولیز کردن و یا انعقاد پروتئین های سلولی، باکتری ها و میکروب های موجود در مواد آزمایشگاهی را از بین می برند. اساس کار اتوکلاو ها بر وجود بخار با فشار و دمای بالا می باشد. گرمای بخار مورد استفاده در این دستگاه ها چیزی حدود 120 تا 135 درجه سانتیگراد تخمین زده شده است.
بنابراین می توان نتیجه گرفت که با استفاده از دیگ های بخار و اتوکلاو ها می توان به راحتی عملیات استریلیزه سازی مواد را انجام داد. در واقع گرم کردن مواد تا دمای معین، با استفاده از این تجهیزات به راحتی صورت می پذیرد و شما ماده ای استاندارد و با کیفیت بالا خواهید داشت.
موارد استفاده از روش گرم کردن مواد در استریلیزاسیون
- تولید مواد غذایی: بسیاری از مواد غذایی مخصوصا انواع لبنیات، برای پیدا کردن یک کیفیت استاندارد، نیاز به استریلیزه شدن دارند. بنابراین وجود دیگ های بخار یا اتوکلاو ها در مجموعه های تولید لبنیات جزئی از ملزومات محسوب می شود.
- آزمایشگاه های شیمیایی: واکنش های گرماگیر، از جمله واکنش های مرسوم در آزمایشگاه های شیمیایی هستند. گرمای مورد نیاز برای شروع این واکنش ها توسط اتوکلاو به مواد داده می شود. از طرفی اتوکلاو ها، با دقت و ظرفیت بالایی که ارائه می دهند، عملیات گرم کردن مواد را تا درجه حرارت معینی پیش می برند تا از وقوع حوادثی مانند احتراق یا انفجار در آزمایشگاه های شیمیایی جلوگیری شود.
- تولید محصولات بهداشتی: محصولات بهداشتی از جمله محصولاتی هستند که به دلیل تماس مستقیم با پوست نیاز به استریلیزه شدن دارند. از بین بردن قارچ ها و باکتری های موجود در این محصولات، امری مهم است. زیرا علاوه بر ایجاد بیماری های مختلف پوستی، ممکن است دوام و ماندگاری آنها نیز تا حد زیادی کاهش پیدا کند.
- تولید مواد دارویی: فرآیند گرم کردن مواد در صنایع تولید دارو، جزء ملزومات مهم محسوب می شود. استریلیزاسیون مواد دارویی، باعث افزایش ماندگاری این محصولات شده و اثر بخشی آنها را نیز افزایش می دهد. از طرفی داروها، بدون عملیات استریلیزه سازی، مجوز تکثیر و پخش عمده دریافت نخواهند کرد. پس با استفاده از اتوکلاو یا دیگ بخار می توان محصولات دارویی با کیفیت و استاندارد تولید کرد.
امیدواریم مطالب تهیه شده، زمینه آشنایی شما با نحوه تاثیر گرم کردن مواد بر کیفیت محصولات را فراهم کرده باشد.