دیگ آب گرم چیست؟

هدف و کاربرد اصلی دیگ آب گرم گرم کردن آب برای سیستم های گرمایشی، تهویه و سیستم آب گرم ساختمان ها دارد. در واقع این دیگ وظیفه گرم کردن آب و سپس انتقال آن به بخش های مورد نیاز در صنایع مختلف را بر عهده دارد. دیگ آبگرم به دیگ موتور خانه ها معروف است؛ یکی از مهمترین اجزای سیستم حرارت مرکزی است.

دیگ آب گرم چطور کار می کند ؟

روش کار دیگ آب داغ به این صورت است که در سیستم‌های حرارت مرکزی، گرما توسط مشعل تولید و به دیگ آب گرم منتقل می شود؛ سپس آب گرم می شود.گرمای مشعل می تواند توسط سوخت های فسیلی مانند گاز و بنزین، یا توسط گرمای خورشید (روش تابشی) و حتی به روش برقی تولید شود.

پس از داغ شدن آب و رسیدن به دمای مورد نظر، آب از طریق سیستم لوله کشی به واحد هایی همچون رادیاتورها، فن کویل ها و واحد های حرارتی دیگر منتقل می شود. در اثر عبور آب گرم از این سیستم ها، گرما به محیط منتقل می شود.

کاربردهای بویلر آب گرم

مهم‌ترین کاربرد دیگ آب داغ، استفاده از آن در سیستم گرمایش مرکزی ، و تأمین گرمای محیط داخلی ساختمان‌ها است. از کاربردهای عمومی بویلر آبگرم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- استفاده از بویلر آب داغ در سیستم گرمایش مرکزی

2- استفاده در سیستم موتورخانه ساختمان ها و برج های بزرگ

3- تامین گرمای مورد نیاز برای رادیاتور، فن کویل و یونیت هیتر

4- استفاده از بویلر آب داغ در صنایع و نیروگاه ها برای تامین گرمایش محیط

 

تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم

همانطور که می دانید؛ دیگ های آب داغ برای گرم کردن محیط، ابتدا توسط گرمای مستقیم آب را گرم می کند و سپس از طریق لوله های انتقال، گرما را به محیط منتقل می کند. اما در مورد دیگ بخار چی؟ آیا غیر از این است که دیگ بخار نیز همین کار را انجام می دهد؟

دیگ بخار مانند دیگ آبگرم، محیط را گرم می کند. دیگ بویلر یا بخار برای گرم کردن محیط و انتقال گرما از بخار آب استفاده می کند. در واقع هدف دیگ بخار، گرم کردن از طریق بخار است. اما دیگ ابگرم محیط را با آب، گرم می کند.دیگ های بخار همانند همانند آبگرم انواع مختلفی دارند که اکثر آنها کاربرد صنعتی دارند و در ظرفیت های بالا تولید می شوند. شما می توانید در مقاله انواع دیگ بخار یا بویلر ،با کاربرد و مشخصات آنها بیشتر آشنا شوید.

انواع دیگ های آبگرم عبارتند از:

دیگ های آب گرم با توجه به نحوه انتقال گرما، نوع و جنس دیگ و یا نحوه گرم شدن آب در دیگ، می تواند مدل های مختلفی داشته باشد. با توجه به نوع دیگ، از آنها در کارهای مختلفی استفاده می شود.انواع دیگ آبگرم به شرح زیر است:

 

1-دیگ آبگرم فولادی

بدنه یا محفظه نگهدارنده آب در بویلر فولادی آب گرم از جنس فولاد آب دیده است .دیگهای آبگرم فولادی برای گرم کردن آب تا دمای 200 درجه سانتیگراد و تحت فشار 2.5 مگا نیوتن بر متر مربع یا 25 کیلوگرم بر سانتی متر مربع استفاده می شود. دیگ بویلر فولادی قادر است تا ظرفیت گرمایی در رنج 4، 6.5، 10، 20، 30، 50، 100 و 180 گیگا کالری تولید کند که نسبتا ظرفیت بالایی است.

از دیگهای آب گرمی که دارای 30 گیگا کالری در ساعت و بالاتر هستند، در اتاق های دیگ بخار سد ها و همچنین در سیستم های گرمایشی مرکزی نیروگاه ها استفاده می شود تا اضافه بارهای گرمایشی را در طول زمستان تحمل کنند. رایج ترین دیگهای آب گرم فولادی با ظرفیت گرمایش بالا ، دیگهای بخار gas-mazut هستند. این دیگها مجهز به محفظه احتراق کاملاً محافظت شده هستند و از روش همرفت سطحی گرما را تولید می کنند.

2-دیگ آبگرم چدنی

در این نوع دیگ از چدن برای ساخت محفظه آب استفاده می شود. دیگ های آب گرم چدنی با توجه به محدودیت دمایی که دارد نمی تواند در کاربردهای صنعتی با دمای بالا استفاده شود. زیرا چدن محدودیت دمایی دارد و ممکن است در دمای بالا دفرمه شده و منفجر شود. حداکثر دمایی که این نوع دیگ می تواند تحمل کند، آب با دمای 110 تا 115 درجه سانتی گراد است.حداکثر فشاری که دیگ بویلر آب داغ چدنی می تواند تحمل کند، چیزی حدود 0.4 مگا نیوتن بر متر مربع یا 4 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است.

به همین دلیل از دیگ های آب داغ چدنی در مواردی که دما نسبتا پایین تر است استفاده می شود. برای مثال: در سیستم گرمایشی ساختمان های عمومی، برای انتقال گرما به رادیاتور از دیگ آبگرم چدنی استفاده می شود.

 

مزایای دیگ چدنی :

• قابلیت تولید در سایزها و ظرفیت های مختلف
  استفاده از روش های مختلف برای گرم کردن آب (سوخت های فسیلی، روش تابشی و برق)
  قیمت کمتر نسبت به دیگ های فولادی
  به دلیل شکل و ابعاد آن، قابلیت حمل و نقل آسانی دارد.
  دربرابر زنگ زدگی بسیار مقاوم هستند.
  ظرفیت حرارتی این دیگ های آبگرم را میتوان با کاهش و یا افزایش پره ها تغییر داد.
  درصورت شکسته شدن قابلیت تعویض دارد.

عیب دیگ چدنی:

هزینه نصب آن نسبت به دیگ فولادی بالاتر است.
ممکن است در تنش های حرارتی دستگاه، جداره دیگ ترک بردارد و یا پره ها رسوب بردارد و در نهایت ممکن است دچار نقص در آب بندی شود.
راندمان حرارتی و مقاومت ای دیگ ها در برخورد مستقیم با شعله ها، بسیار پایین است.
در صورتی که آبی در مخزن نباشد و شعله بیش از 5 دقیقه به دیگ برخورد داشته باشد، باید کل پره های داخلی دیگ تعویض شود.

3-دیگ آبگرم بر اساس دمای سیال

در این نوع دیگ ها میزان دمای مصرفی باید 90درجه سانتی گراد باشد بطوری که وقتی فشار دیگ را به میزان قابل توجهی بالا ببریم در سیستم انبساطی دستگاه از 90 درجه به 100درجه سانتی گراد افزایش پیدا می کند که در این حالت بویلر آب داغ بر اساس دمای سیال تلقی می شود.

دیگ های آبگرم بر اساس دمای سیال در کارخانه های لبنی برای پاستوریزه کردن شیر کاربرد بسزایی دارند که معمولا دمای بالای 130 درجه سانتی گراد را نیز تحمل می کنند. دیگ آبگرم دمای سیال را میتوان به 3 دسته تقسیم کرد که شامل :

• دیگ آبگرم تک پاس
  دیگ آبگرم دو پاس
  دیگ آبگرم سه پاس
  دیگ آبگرم کوره برگشتی

دیگ آب داغ single pass :

دیگ های آبگرم تک پاس از نظر نوع و کارایی، یک دستگاه از رده خارج شده محسوب شده و کارایی بالایی و ظرفیت لازم را در مصارف صنعتی ندارد. در این نوع دیگ های آبگرم گازی که از احتراق سوخت بدست می آید مسیر چرخشی خود را یک بار طی کرده و از طریق دود کش خارج می گردنند.

 

دیگ آب گرم two pass :

در دیگ های آبگرم دو پاس، روند احتراق سوخت همانند دستگاه تک پاس است؛ با این تفاوت که این مسیر چرخشی دوبار انجام شده و سپس وارد دودکش می شود. بدین گونه که یکبار از جلوی لوله های دیگ عبور می کند و وقتی که مجددا به انتهای لوله رسید دوباره به جلوی دیگ باز می گردد.

 

دیگ آبگرم three pass :

روند چرخش آب در دیگ های آبگرم سه پاس همانند تک پاس و دو پاس است. اما آب در 3 سیکل می چرخد و سپس بخار آن از طریق دودکش خارج می شود. چنانچه این دیگ های آب گرم مصرفی دارای طراحی دقیق تری باشند؛ نسبت به سه نوع دیگر کارایی و راندمان افزایشی بالاتری را دارا خواهند بود.

 

دیگ آبگرم کوره برگشتی:

دیگ های آبگرم کوره برگشتی همانند حالت دو پاس؛ احتراق سوخت انجام گرفته و مجددا دوبار این مسیر را طی می کند. اما با این فرق عمده که، آب از مرکز کوره تا انتهای کوره را طی می کند و بعد از رسیدن به انتهای کوره به خاطر شکل محدبی که دارد مسیر خود را پیدا نموده و به جلوی دیگ باز می گردد. سپس از دودکش خارج می شود و به این دلیل اینکه گازهای حاصل از احتراق سوخت سه بار این مسیر تکاملی را طی نموده این نوع کوره راندمان افزایشی بیشتر و قابلیت استفاده بیشتری را در نوع خود دارد.

 

4-دیگ آب گرم کارواش

دیگ آب گرم کارواش همانطور که از اسمش پیداست در بسیاری از کارواش ها مورد استفاده قرار می گیرند.

ساختمان تشکیل دهنده‌ی این دیگ ها کویل های لوله ای مخصوصی است که به نوعی طراحی شده است. که به محض روشن شدن دستگاه سریعا دما به مقدار مشخصی که تعریف می کنیم می رسد.

این دیگ های آب گرم دارای یک مشعل،پمپ پیستونی، مخزن آب، مخزن سوخت و ترموستات برای تنظیم دما می باشد.

 

5-دیگ آبگرم زغال سنگی

از این نوع دیگ های آب گرم در مناطقی که سوخت مایع گران بوده امکان سوخت رسانی مثل گاز و گازوئیل فراهم نیست کاربرد بسزایی دارد. بیشتر جهت صادرات به کشورهایی که دارای مقادیر بالای زغال سنگ هستند مثل افغانستان و دیگر کشورها تولید می گردند.

یکی از با ارزش ترین مواد معدنی زغال سنگ است که از نظر ذخیره انرژی بیشترین حجم را در جهان دارا می باشند. که متاسفانه در کشور ما و سایر کشورها بخاطر مشکلات زیاد بهره برداری از زغال سنگ تمایل چندانی برای استفاده از این نوع دیگ های آب گرم وجود ندارد.

عیب دیگ زغال سنگی :

• راندمان پایین
  آلودگی بالا
  طراحی نامناسب