آشنایی با دیگ بخار کوچک
صنایع کوچک و متوسط برای انجام مراحل مختلف تولید محصول خود نیازمند استفاده از بخار هستند. با توجه به این نیاز، تولیدکنندگان دیگ بخار برای پاسخ‌گویی به نیاز این دسته از صنایع اقدام به تولید دیگ بخار کوچک نمودن. این نوع دیگ‌ها و میزان تولید حجم بخار مورد نیاز صنایع خرد توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای را برای خود به ارمغان آوردند.
انواع دیگ بخار کوچک:
دیگ بخار کوچک با توجه به نوع کارای و میزان حجم بخار تولیدی غالباً به دو دسته دیگ بخار ایستاده (عمودی) و دیگ بخار افقی تقسیم بندی می‌شود . دیگ‌های بخار ایستاده حجم بخار تولیدی کمتری نسبت به نوع افقی داشته بر همین اساس حداکثر میزان بخار تولید این نوع بویلر ها حداکثر 200 کیلو بر ساعت است. به دلیل فشار بخار کم دیگ‌های ایستاده در ساخت مخزن و دیواره دیگ از چدن استفاده می‌شود.اما باید توجه نمود دیگ های بخار ایستاده با توجه نیاز به فضای کمی دارند بیشتر مورد توجه هستند بطوریکه برای تامین بخار اتاق های سونا این نوع دیگ ها را در پشت در اتاق نصب نموده و بخار لازم توسط آن تامین می کنند .
دیگ بخارهای افقی نسبت به دیگ بخارهای ایستاده دارای ظرفیت بیشتری هستند بر همین اساس است شکل و فضایی افقی را در طراحی این نوع بویلر ها ترجیح می‌دهند از مواد اولیه با مقاومت بالاتر در تولید آن استفاده می‌شود. دیگ های افقی می توانند فشار بخار بسیار بالاتری نسبت به دیگ های عمودی تحمل کنند که این موضوع باعث می شود تا از این بویلر ها در صنایع متوسط نیز استفاده گردد که دیگ های کوچک عمودی از چنین توانایی برخوردار نیستند.
دیگ بخار کوچک
تقسیم‌بندی دیگ‌های بخار بر اساس تعداد دودکش:
بویلر ها برحسب تعداد و مسیر دودکش دارای انواع مختلفی هستند که می توان طبقه آن ها را اینگونه بیان نمود:
-
دیگ بخار تک پاس:
در این نوع دیگ بخارکوچک دود، آلاینده و گازهای ناشی از کوره یک‌بار مسیر تعبیه‌شده در دیگ را طی کرده و از طریق دودکش خارج می‌شود. دیگ‌های تک پاس به دلیل عدم توجیه اقتصادی و راندمان پایین از رد خارج‌شده و دیگر تولید نمی‌شوند.
-
دیگ بخار دو پاس:
در این نوع دیگ‌ها گازها و مواد حاصل از فعالیت کوره دو بار در مجزای تعبیه‌شده به گردش درآمده و در آخر و وارد فضای دودکش می‌گردد. در این بویلر دودکش در قسمت جلوی دیگ و بالای کوره قرار دارد.
-
دیگ بخار کوره برگشتی یا وات بک:
فعالیت این نوع از دیگ بیشتر شبیه دیگ‌های واتر تیوب است بطوریکه انتهای مجرای متصل به کوره مسدود بوده و گازهای ناشی از فعالیت کوره بعد از برخورد به سطح مسدود شده لوله برگشت‌خورده و از مجزاهای تعبیه‌شده وارد دودکش می‌شود
-
دیگ بخار سه پاس:
در این نوع دیگ‌ها مواد حاصل از فعالیت کوره سه بار در داخل دیگ به گردش درمی‌آید. اگر طراحی دیگ به‌خوبی انجام‌شده باشد و تمام اصول استاندارد در تولید آن مراعات شده باشد این بویلر می‌تواند راندمان بسیار بالایی داشته باشد و می‌تواند بهترین کارایی را به نمایش بگذارد.
-
دیگ آبگرم عقب‌تر (Wetback) یا عقب خشک (Dry Back)
اگر کوره در قسمت جلوی دیگ جای گیرد و بین کوره و انتهای بویلر محفظه آب قرار گیرد به این نوع دیگ‌ها؛ دیگ عقب‌تر یا پشت خیس یا wet back اطلاق می‌گردد. این نوع دیگ‌ها دارای بهره‌وری بسیار بالایی هستند دارای عمر طولانی و نگهداری آسان هستند بر همین اساس غالب برای مجموعه‌های که دارای بهره وری بالا هستند غالباً استفاده از این نوع بویلر به آن‌ها توصیه می‌گردد.
اگر کوره در قسمت جلوی دیگ جای گیرد و بین کوره و انتهای بویلر سیمان یا آجر نسوز قرار گیرد به این دیگ‌ها؛ دیگ عقب خشک یا dry back گفته می‌شود. این نوع دیگ‌ها اصولاً دارای نشتی هستند و به دلیل استفاده از مواد نسوز در داخل دستگاه‌های مشکلات نگهداری و تعمیر فراوانی دارد از این دیگ اصولاً برای بهره‌برداری کم و ظرفیت‌ها پایین توصیه می‌گردد.
سخن پایانی:
دیگ‌های آبگرم به دلیل سروصدا و آلودگی‌های صوتی و محیطی که دارند زمینه ایجاد نارضایتی پرسنل مجموعه را ایجاد می‌کنند اما با جایگزینی دیگ بخار به‌جای دیگ‌های آبگرم می توان خیلی از مشکلات ناشی از استفاده از دیگ آبگرم را برطرف نمود. تولید و طراحی دیگ بخار کوچک در ابعاد و سایزهای مختلف توانسته جوابگوی نیازهای مجموعه کوچک بوده و آن‌ها را از نعمت برخورداری از مزیت‌های بخار بهره‌مند سازد.